architectuurbiënale Venetië -3. Schoonheid
In het Freespace Manifesto van curatoren Yvonne Farrell and Shelley McNamara valt het woord onachtzaam:
“A beautiful wall forming a street edge gives pleasure to the passer-by…”
Schoonheid.
Taboe in de kunst en architectuur sinds de modernisten vonden dat “form follows function”.
Maar terug van weggeweest.
De installatie Beauty = Function van Sagmeister & Walsch in het Oostenrijkse paviljoen was een lust voor oog & oor. “Wat is de functie van schoonheid in ons leven?” Sagmeister & Walsh geloven dat de obsessie met functie en het afwijzen van schoonheid door ontwerpers een gigantische fout is. “Functie komt eerst; schoonheid wordt beschouwd als oppervlakkig en inefficiënt. Maar dit is niet hoe we zijn. Zelfs voor de mens de taal had, kende hij schoonheid”, zo zegt Sagmeister.
Het idee dat functie het belangrijkste is, ontstaat begint 20ste eeuw. Adolf Loos noemde Ornament zelfs een Misdaad en meende dat we enkel beschaafd en modern konden worden als we ons bevrijdden van het ornament. Het werd opgepikt door Bauhaus en de modernisten, die het steeds extremer maakten: alles werd kaal, clean, functioneel. Het paste goed in de economische tijdsgeest van beginnende industrialisatie.
(Overigens waren de modernisten onbewust erg vormelijk bezig, zoals bvb. Le Corbusier met zijn witte muren, platte daken, fenêtres-en-longeurs,…)
“We waren zo bezig met functionaliteit, dat we uit het oog verloren voor wie we aan het ontwerpen waren: mensen”, stelt Sagmeister in Desk Magazine: “De mens zoekt verbinding met de wereld via emoties. Design zonder schoonheid mist emotie. We kunnen ons er niet mee vereenzelvigen. We kunnen er niet gelukkig in zijn.”
Ook Alison Brooks meent dat “schoonheid een taal is, die we verloren zijn.” Met Recasting maakt ze een eenvoudige installatie in multiplex en spiegels, die ons toch goed is bijgebleven. Vier totems die uitnodigen tot ontdekking en ervaren van de ruimte. ” Schoonheid spreekt de zintuigen aan”, zo zegt Brooks en “Momenten van schoonheid bieden veiligheid, hoop, hechting en identiteit”.
We worden blij van diversiteit in vorm en kleur en textuur, niet van functionele eenheidsworst. In een stad als Venetië is het niet moeilijk dit in te zien. Dan keren we terug naar ons bureau met een hoofd vol zonnige herinneringen en inspiratie, om verder duurzame, contextuele, betekenisvolle schoonheid te creëren.
