Het thema van de architectuurbiënnale 2018 was “Freespace”

“We believe that everyone has the right to benefit from architecture. The role of architecture is to give shelter to our bodies and to lift our spirits. A beautiful wall forming a street edge gives pleasure to the passer-by, even if they never go inside. So too does a glimpse into a courtyard through an archway; or a place to lean against in the shade or a recess which offers protection from the wind and rain.”  uit Freespace Manifesto van curatoren Yvonne Farrell and Shelley McNamara.

Vrij voor interpretatie.

Toppunt van Freespace: een leeg paviljoen.  Groot-Brittanië laat zijn paviljoen helemaal leeg, maar zet het wel in stelling.  Zo klim je naar een uitkijkplatform op het dak met zicht op dé ultieme Freespace: open water.

België creëert met Eurotopie een lege arena, die ruimte vrij maakt voor debat en oproept tot burgerparticipatie in Europa.  Zo is het een vrij letterlijke invulling van het manifesto: “FREESPACE can be a space for opportunity, a democratic space, un-programmed and free for uses not yet conceived.”

Hoe goed bedoeld het thema ook is, nothing ever comes for free.  Zwitserland heeft dat begrepen en klaagt op doorgedreven wijze het standaard (promotie-)wonen aan: dezelfde tegels, laminaat, witte keuken, deuren, schakelaars worden herhaald geïnstalleerd, maar telkens op een verkeerde schaal.  Zonder referentiegrootte van de bezoeker lijken ze identiek.

Luxemburg installeert een verlichte witte gang in een zwarte tentoonstellingsruimte.  De ‘corridor’ beslaat 8% van de hal en duidt zo op zeer duidelijke wijze aan hoe nog slechts 8% van de bebouwbare oppervlakte van het land publieke eigendom is.  En dan nog: is de openbare ruimte dan wel vrij? Naomi Klein schreef in 1999 al dat deze gedomineerd werd door branding.  Met de komst van de smartphone en verslavende rode bolletjes en belletjes, proberen merken zelfs ons hoofd in te palmen…  Zo snakken we naar natuur; misschien nog de enige echte Freespace.  Er was dan ook opvallend veel natuur aanwezig op deze biënnale.  Architectuur in de toekomst kan niet zonder natuur.        (wordt vervolgd)

Kanttekening

Freespace, lichtjes ironisch

in (g)een stad (meer)

waar je binnenkort beboet wordt als je gaat zitten op een plein

platgetreden paden

met dank aan low-cost reizen (maar we gingen wel weer, joepie!)

slenteren door kronkelende straatjes in een stad

ontdekking en verwondering – met uitsterven bedreigd

(zag iedereen mijn selfie?)

Vrijruimte? voor niks gaat de zon op

welke ruimte maak jij vrij?